12 تولید کننده متانول

در این مقاله، از سری مقالات علمی سایت مهرادکو می پردازیم به بررسی 12 پتروشیمی مهم کشور در زمینه تولید متانول.

• مقدمه: متانول، یکی از مهم‌ترین ترکیبات شیمیایی در صنعت و فناوری است که به دلیل ویژگی‌های بی‌نظیرش، در انواع بسیاری از فرآیندهای صنعتی به کار می‌رود. این ترکیب شیمیایی، با فرمول شیمیایی CH₃OH، نوعی الکل است که بیشتر از گاز طبیعی ساخته می‌شود. به عنوان یک منبع انرژی و یا ماده اولیه برای تولید مواد شیمیایی مختلف استفاده می‌شود.
• در این مقاله، پس از مقدمه ای کوتاه درباره روش تولید و کاربرد متانول، به بررسی تولید کنندگان متانول در ایران و جهان پرداخته خواهد شد.
  در صورت نیاز به آشنایی بیشتر با ماده متانول و کاربردهای آن مراجعه کنید به مقاله: متانول چیست؟ ۸ منبع تولید متانول

خلاصه ای از روش تولید متانول و کاربردها:

• تولید متانول از جمله فرآیندهای پیچیده و تکنیک‌داری است که در انواع مختلف صنایع شیمیایی و پتروشیمی به کار می‌رود. یکی از روش‌های اصلی تولید متانول، فرآیندی شیمیایی است که با استفاده از اکسیداسیون گاز طبیعی یا اختصاصی به دست می‌آید. این فرآیند در تولید انبوه متانول در سراسر جهان استفاده می‌شود. علاوه بر این، تولید متانول از طریق فرآیندهای بیولوژیکی نیز امکان‌پذیر است که از جمله آن‌ها می‌توان به تولید متانول از طریق باکتری‌ها و یا روش‌های تبدیل مواد آلی اشاره کرد.
• برخی از کاربردها: از جمله کاربردهای اصلی متانول می‌توان به تولید فرآورده‌های شیمیایی نظیر فرمالدهید، استیک‌آلدهید، و اتانول اشاره کرد. همچنین، متانول به عنوان یک منبع انرژی جایگزین نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. از آنجایی که احتراق متانول می‌تواند به صورت نسبتاً تمیزتری انجام شود و آلاینده‌های کمتری تولید کند، در برخی کشورها به عنوان سوخت جایگزین برای بنزین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تولیدکنندگان برتر متانول در جهان

• آسیا-اقیانوسیه: با بیش از نیمی از تولید و تقاضای جهانی همچنان بزرگترین منطقه تولید کننده و مصرف کننده متانول در دنیاست. این منطقه شامل کشورهایی مانند چین، کره جنوبی، ژاپن، تایلند و … می‌شود که در تولید و مصرف متانول دارای نقش مهمی هستند.
• خاورمیانه و آفریقا: خاورمیانه و آفریقا در رتبه دوم قرار دارند (از نظر تولید).
  این منطقه یکی از مناطق تولید متانول مهم است، به‌خصوص به دلیل وجود منابع غنی از نفت و گاز در کشورهایی مانند عربستان سعودی، ایران، عراق، و … .
• پنج کشور برتر تولید متانول: این فهرست شامل چین، ایران، روسیه، عربستان سعودی و امریکا می‌شود. ترینیداد و توباگو نیز یکی از کشورهای مهم در تولید متانول است، اما ممکن است در لیست برترین‌ها جای نگیرد.

12 تولید کننده متانول در ایران

• ایران با دارا بودن منابع غنی از گاز طبیعی، از جمله کشورهایی است که در تولید متانول دارای قابلیت و پتانسیل بالایی است.
  تولید متانول در ایران به دلیل نیاز روزافزون صنایع مختلف به این ماده شیمیایی، رونق قابل توجهی داشته و یکی از عوامل اصلی توسعه صنعت شیمیایی در این کشور محسوب می‌شود. در کل، تولید متانول در ایران نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور ایران دارد و با توجه به منابع غنی از گاز طبیعی و پتانسیل‌های بالای این کشور در زمینه صنایع پتروشیمی، این صنعت احتمالاً در آینده نیز رشد و توسعه خواهد یافت.
• به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در تولید متانول، ایران از تکنولوژی‌های پیشرفته و فرآیندهای کارآمدی برای تولید این ماده استفاده می‌کند. شرکت‌های بزرگی مانند شرکت‌های پتروشیمی جم (JPC)، شرکت‌های پتروشیمی بوشهر، شرکت پتروشیمی لاله، و شرکت‌های دیگر در ایران فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه تولید متانول دارند. این شرکت‌ها از تجهیزات مدرن و فناوری‌های روز دنیا برای تولید متانول استفاده می‌کنند و توانایی رقابت با بازارهای جهانی را دارند.
• در صنعت پتروشیمی، تولید متانول یکی از عوامل اساسی برای تولید محصولات شیمیایی مختلف است. ایران به عنوان یکی از کشورهای پیشرفته در زمینه تولید متانول، تعدادی از شرکت‌های پتروشیمی برجسته دارد که فعالیت‌های خود را در این زمینه انجام می‌دهند. در زیر، به ترتیب اولویت بندی، اطلاعاتی درباره هر یک از این شرکت‌ها و تولید متانول آنها ارائه می‌شود:

1. پتروشیمی زاگرس

• پتروشیمی زاگرس به عنوان یکی از بزرگترین و معتبرترین شرکت‌های پتروشیمی در ایران شناخته می‌شود. تولید متانول در این شرکت به میزان بالا و با کیفیت بالا صورت می‌گیرد.
• ظرفیت تولید متانول: پتروشیمی زاگرس جزو ۵ شرکت برتر تولید کننده متانول در دنیا با ظرفیت تولید حدود 3 میلیون تنی می‌باشد و اگر به صورت متمرکز نگاه کنیم، این شرکت بزرگترین تولید کننده متمرکز متانول در دنیا است.
• سال تاسیس: 1379
• تکنولوژی و طراحی: لورگی (Lurgi) آلمان
• خوراک: گاز طبیعی تامین شده از نفت و گاز پارس جنوبی، اکسیژن تامین شده از مبین (بخار حاصله را به مبین می فروشد)
• محصولات: بخار و متانول (گرید (AA
• مشتریان عمده: چین، هند، صنایع شیمیایی سامد (چسب مشهد)
• آدرس: استان بوشهر، منطقه ویژه انرژی پارس جنوبی، بندر عسلویه
• سهامداران: شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان، پتروشیمی تابان فردا، شرکت الیاف صنعتی مروارید و گروه صنعتی شیمی پوشینه
• جهت دانلود آنالیز متانول پتروشیمی زاگرس به این لینک مراجعه کنید.

2. پتروشیمی مرجان

• پتروشیمی مرجان نیز یکی دیگر از شرکت‌های پتروشیمی معتبر در ایران است که در تولید متانول فعالیت دارد.
• ظرفیت تولید متانول: حدود 1.65 میلیون تن
• سال تاسیس: 1384
• خوراک مصرفی: گاز طبیعی و اکسیژن
• تکنولوژی و طراحی: هالدور تاپسو دانمارک
• درصد خلوص متانول این پتروشیمی: 99.85%
• سهمیه تولید متانول در کشور: 13 درصد
• آدرس: منطقه ويژه اقتصادی انرژی پارس واقع در عسلويه، فاز2 صنایع پتروشیمی
• سهامداران: شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (تاپیکو) (سهام غیر مدیریتی)، مجتمع فن آوران، شستا
• جهت دانلود آنالیز متانول پتروشیمی مرجان به این لینک مراجعه کنید.

3. پتروشیمی فن آوران

• پتروشیمی فن آوران نیز جزو شرکت‌های پتروشیمی مهم و فعال در ایران محسوب می‌شود که تولید متانول در کشور را انجام می‌دهد و از نظر میزان تولید در بین شرکت های بورسی تولید کننده متانول، جایگاه دوم را دارد.
• این شرکت سومین واحد متانول کشور است.
• سال تاسیس: 1377
• ظرفیت تولید متانول: حدود 1 میلیون تن
• خوراک: گاز طبیعی حدود ۶۱۰ هزار تن از شرکت ملی گاز ایران و ۲۶۸ هزار تن گازکربنیک از پتروشیمی های رازی و مارون در منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی
• محصولات: متانول، اسید استیک، مونواکسید کربن
• خلوص متانول: 99.85%
• مشتریان عمده: پتروشیمی بندر امام، شگویا، شیمی بافت
• تکنولوژی و طراحی: شرکت هالدر تاپسو دانمارکی (Holder Topsoe)
• آدرس: خوزستان، بندرماهشهر، منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی، سایت ۳
• سهامداران: شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین، صندوق بازنشستگی کشوری، پتروشیمی تابان فردا
• جهت دانلود آنالیز متانول پتروشیمی فناوران به این لینک مراجعه کنید.

4. پتروشیمی خارک

• پتروشیمی خارک نیز یکی از شرکت‌های پتروشیمی معتبر در ایران است که در زمینه تولید متانول فعالیت دارد و در بین شرکت های بورسی تولید کننده متانول، در رده سوم قرار می گیرد.
• از سود فروش محصولات این پتروشیمی 60% آن متعلق به فروش متانول است.
• ظرفیت تولید متانول: حدود 660 هزار تن در سال.
• سال تاسیس: 1344 (احداث واحد متانول: سال 1373)
• خوراک: گاز ترش تامین شده از شرکت نفت فلات قاره
• محصولات: پروپان، بوتان، پنتان، متانول، گوگرد
• نکته: تمامی محصولات تولید شده در این شرکت، به کشورهای دیگر صادر می شوند و هیچکدام در بازار داخلی عرضه نمی شوند.
• تکنولوژی و طراحی: لورگیLurgi آلمان
• آدرس: استان بوشهر، جزیره خارک
• سهامداران: گروه پتروشيمی تابان فردا، شركت سرمايه گذاری نفت و گاز و پتروشيمی تامين، صندوق بازنشستگی كشوری، موسسه صندوق بازنشستگی وظيفه از كار افتادگی كاركنان بانک ها
• مشتریان عمده: چین و هند

5. پتروشیمی شیراز

• پتروشیمی شیراز یکی دیگر از شرکت‌هایی است که در تولید متانول در ایران فعالیت دارد. مقدار تولید متانول این شرکت نسبتاً کمتر از سایر شرکت‌هاست، اما میزان آب کمتر و بوی تند کمتری نسبت به بقیه متانول ها دارد. حلالیت آن نیز بیشتر است. این شرکت جزو 4 تولید کننده انبوه متانول در ایران است.
• سال تاسیس: 1342
• ظرفیت تولید متانول: حدود 84 هزار تن در سال.
• خوراک: گاز طبیعی متان تامین شده از شرکت ملی گاز و اکسیژن
• تکنولوژی و طراحی: لورگیLurgi آلمان
• آدرس: فارس، در 45 کيلومتری شهر شيراز، در مجاورت رودخانه کر و در نزديکی مرودشت
• سهامدارن: گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، شركت سرمايه گذاری مدیران اقتصاد، شركت صنايع پتروشيمی خليج فارس
• مشتریان عمده: سازمان حمایت کشاورزی، شفارس (محصولات اوره و متانول)، سازمان صنایع دفاع (محصولات نیترات آمونیوم)، هند
• جهت دانلود آنالیز متانول پتروشیمی شیراز به این لینک مراجعه کنید.

6. پتروشیمی کاوه

• پتروشیمی کاوه نیز از شرکت‌های پتروشیمی است که در تولید متانول فعالیت دارد.
• ظرفیت تولید متانول: حدود 2.3 میلیون تن سالانه
• خلوص متانول: متانول با گرید AA
• خوراک مصرفی: گاز طبیعی
• سال تاسیس: 1377
• تکنولوژی و طراحی: شركت سوئيسی Casale و شركت PIDEC
• آدرس: استان بوشهر، بندر دیر

7. پتروشیمی بوشهر

• پتروشیمی بوشهر نیز از جمله شرکت‌های پتروشیمی است که در تولید متانول در ایران فعالیت دارد که تولید متانول در فاز نخست این مجموعه انجام میگیرد. 
• تاسیس: سال 1389
• ظرفیت تولید متانول: حدود 1.56 میلیون تن در سال
• خوراک:گاز طبیعی و گاز غنی اتان ترش تامین شده از پالایشگاه پارس
• آدرس: استان بوشهر، عسلویه، فاز 2 پتروشیمی

8. کیمیای پارس خاورمیانه

• تاسیس: سال 1386
• ظرفیت تولید: 650.000 تن سالانه
• خوراک مصرفی: گاز طبیعی و اکسیژن
• تکنولوژی و طراحی: شرکت هالدر تاپسو دانمارکی (Holder Topsoe)
• سهام دار اصلی: هلدینگ پتروفرهنگ
• آدرس: عسلویه، میدان پتروشیمی، خیابان ابوشهر، خیابان جی ۲

9. پتروشیمی آپادانا خلیج فارس

• زیر مجوعه شرکت مبین انرژی خلیج فارس در منطقه فاز 2 عسلویه
• تاسیس: سال 1388
• ظرفیت تولید: 650.000 تن سالانه
• خلوص متانول: ۹۹.۹ درصدی با گرید AA
• خوراک مصرفی: گاز طبیعی و اکسیژن
• آدرس: عسلویه- منطقه ویژه انرژی پارس- خیابان ابوشهر
• تکنولوژی و طراحی: شرکت کازاله سوئیس

10. پتروشیمی سبلان

• سال تاسیس: 1389
• خلوص متانول: گرید AA
• ظرفیت تولید متانول: 1.650.000 تن در سال
• خوراک: گاز طبیعی و اکسیژن تامین شده توسط پتروشیمی دماوند
• 80% متانول این شرکت صادر و 20% آن در داخل کشور مصرف میگردد.
• تکنولوژی و طراحی: هالدر تاپسویی دانمارک
• آدرس: استان بوشهر، عسلویه، منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس

11. پتروشیمی آرتا انرژی

• زیر مجموعۀ گروه صنعتی آرتا است.
• شرکت پتروشیمی آرتا انرژی به عنوان اولین واحد تولیدکننده متانول به شیوه Green Plant در کشور نقش بسزایی در راستای کاهش آلاینده‌­ها در محیط زیست دارد.
• ظرفیت تولید متانول: ۱۳۲.۰۰۰ تن در سال
• محصولات : متانول، فرمالین، رزین، آب اکسیژنه
• آدرس: اردبیل، شهر نمین، سه راه فندقلو، نرسیده به جاده سولا، شهرک خصوصی پتروشیمی آرتا انرژی

12. صنایع پتروشیمی دنا

• از شرکت های زیر مجموعه هلدینگ انرژی سپهر
• تکنولوژی و طراحی: هالدر تاپسویی دانمارک
• خلوص متانول: گرید +A
• ظرفیت تولید متانول: ۱،۶۵۰ هزار تن در سال
• آدرس: فاز ۲ عسلویه، بوشهر

3 شرکت بزرگ تولید کننده متانول فعال در بازارهای بورس و فرابورس

1. پتروشيمی زاگرس (زاگرس)، بازار دوم فرابورس: این شرکت در سال 1390 در بازار سرمایه پذیرفته شد و در حال حاضر سهام آن با نماد «زاگرس» در بازار دوم فرابورس معامله می شود. 
2. پتروشيمی فناوران (شفن)، بازار اول (تابلوی اصلی) بورس: در حال حاضر سهام این شرکت با نماد «شفن» در بازار اول (تابلوی اصلی) بورس اوراق بهادار تهران معامله می شود.
3. پتروشيمی‌ خارک‌ (شخارک)، بازار اول (تابلوی فرعی) بورس

صادرات متانول ایران

• علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، بخش قابل توجهی از تولید متانول در ایران به صورت صادراتی نیز به بازارهای بین‌المللی ارسال می‌شود. این صادرات به عنوان یک منبع درآمد مهم برای کشور عنوان می‌شود و نقش مهمی در تقویت اقتصاد ملی و توسعه صنایع پتروشیمی دارد.
• در حال حاضر تنها 5% از متانول تولیدی صرف مصارف داخلی میشود و مابقی آن صادر میشود. 
• کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی، هند، سنگاپور، تایوان، تایلند، ترکیه، اروپای غربی با تراز واردات مثبت عمده ترین بازارهای هدف برای متانول صادرات خاور میانه محسوب می گردند.
• به عنوان مثال 84% تولید محصولات پتروشیمی فناوران به متانول تخصیص داده شده است که به کشورهای چین، ژاپن، کره، هند و اروپای غربی صادر میشود.